Waardigheid

Mijn vakantie heb ik onder meer benut door het bijwonen van een rooms-katholieke kerkdienst in Zuid-Limburg. Opvallend was dat deze dienst voornamelijk werd bijgewoond door oudere mensen. Verscheidenen waren te dik, en de meesten waren niet op grond van duidelijke kenmerken als kleding en haar- of baarddracht onder te verdelen in mannen en vrouwen; misschien doe ik de mensen onrecht, maar op mij maakten ze deze indruk: kleurloze figuren, net als vrijwel alle al dan niet actief roomse Limburgers.

De dienst daarentegen bestond hoofdzakelijk uit vorm; het preekje was een voorgelezen praatje met weinig inhoud. Op zich een goed verhaal over medemenselijkheid, maar zonder diepgang, en over God ging het alleen in vaagtaal over licht, waar ook de ‘lichte’ protestanten in uitblinken.

Het was alsof de mensen geen hoop of doel meer hadden in het leven; God is hun laatste strohalm, maar ook Die biedt geen zekerheden meer. Alleen omzien naar andere hopeloze gevallen kan het leven draaglijk maken. Opnieuw, misschien doe ik de mensen onrecht, maar zo kwamen ze op me over.

Dan komt het hoogtepunt van de dienst: de eucharistie. Terwijl ik als protestant braaf blijf zitten observeren, naast het middenpad, komen de hopelozen langs me heen naar voren schuifelen om een ouweltje aan te nemen uit de handen van een misdienaar of hoe zo iemand ook mag heten; en dan gaan ze weer zoals ze gekomen zijn: vormeloos en doelloos.

Tot ik verrast opkijk: een vrouw in een wit gewaad en met een zwarte sluier – het ordekleed der Dominicanerzusters? – nee, twee, drie nonnen schrijden langs mijn zitplaats naar voren om eveneens de hostie in ontvangst te nemen. Met gebogen hoofd doch vriendelijk gezicht schrijden ze daarop terug naar hun bank. Ze zijn nog niet eens zo oud, al zijn de meeste haren grijs – maar niet kortgeknipt – onder de zwarte kap.

Na afloop van de dienst schrijden de drie kloosterzusters achter elkaar de kerk uit en dan naast elkaar over de brede stoep naar hun auto (een kleine dissonant). Wat een fantastisch idee: stijlvolle schoonheid uitstralen zonder bijzondere zorg voor het uiterlijk.

U merkt het al: de ‘ontmoeting’ met de nonnen voelde als een verademing. Zij bezaten wat de andere kerkgangers misten (of althans leken te missen): waardigheid, een levensdoel. Nederlanders in het algemeen en Limburgers in het bijzonder zijn hun levensdoel kwijtgeraakt, en vervolgens hun eerbiedwaardig uiterlijk (stijl, schoonheid) en daarmee hun waardigheid. De kloosterzusters echter laten zien dat het nog bestaat: een levensdoel, waardigheid. Laat die deugden niet uitsterven!