De mannen met het grote geld (2)

Anne: ,,Berend, vind jij rijk dom?”

Berend: ,,Vooral oneerlijk.”

Conrad: ,,Hé, zo’n opmerking vind ik oneerlijk. De meeste rijke mensen hebben hard voor hun centen moeten werken, en veel uren gedraaid.”

Berend: ,,En misschien hun gezin verwaarloosd. Maar ik bedoel dat het niet alleen onrechtvaarig is dat er zulke grote verschillen zijn tussen rijk en arm, maar dat bovendien een hoop rijke mensen op allerlei manieren proberen nóg rijker te worden. Denk bijvoorbeeld aan de Panama Papers, hoe rijkelui belasting omzeilen en steekpenningen aannemen.”

Conrad: ,,Hoeveel waren dat er? Maar een paar.”

Berend: ,,Hier in Nederland misschien, want de meeste Nederlanders hebben gelukkig niet zoveel op met topinkomens en bonussen. Al kan het best slechts het topje van de ijsberg geweest zijn, want wie weet welke manieren die mannen met het grote geld hebben om de pers te ontwijken.”

Conrad: ,,Jij bent wel voor de koning, hè? Die behoort tot de rijkste mensen van Nederland.”

Berend: ,, Ik heb niet de indruk dat Willem-Alexander fout met z’n geld omgaat, al zou hij misschien wel iets meer mogen weggeven aan minderbedeelden. Een koning mag van mij rijk zijn, verschil moet er wezen.”

Conrad: ,,Waarom een koning wel en een directeur niet?”

Berend: ,,Dat zou een ingewikkelde discussie over het koningshuis worden, maar laat ik het zo zeggen: Vooruit, voor de koning wil ik desnoods nog een uitzondering maken, maar eigenlijk zouden er geen zeer rijke en zeer arme mensen moeten zijn.”

Conrad: ,,Nivellering heet dat.”

Berend. ,,Klopt. In de natuur en in de taal is nivellering funest, maar in de samenleving zou er wel wat meer van mogen komen, omdat het daar gaat om mensen, die in beginsel gelijkwaardig zijn. Kijk naar de toestand in negerlanden en bananenrepublieken: een paar hoge pieten hebben geld als water, terwijl de bevolking amper water heeft, laat staan eten. In Nederland is het wat dat betreft beter geregeld, maar ik hoor geruchten dat het verschil tussen rijk en arm weer groter aan het worden is, en dat baart me zorgen.”

Berend: ,,Zou volgens jou iedereen hetzelfde moeten verdienen?”

Conrad: ,,Ach, een beetje verschil zou er wel mogen zijn, maar ik vind het oneerlijk dat het ene talent zo veel hoger beloond wordt dan het andere.”

Conrad: ,,Dat is niet oneerlijk, dat is juist rechtvaardig. Er is namelijk nogal een verschil tussen een machine draaiendhouden en een hele fabriek draaiendhouden. Een topman heeft recht op een topinkomen. Er zijn namelijk maar weinig mensen die een bedrijf goed kunnen laten draaien, terwijl er zat mensen zijn die een kantoor kunnen schoonmaken of een plantsoentje schoffelen.”

Berend: ,,En als ze het niet goed doen, zoals een tijdje terug Arnoud Kamerbeek van Delta, vertrekken ze alsnog met een gouden handdruk van acht ton. Bedankt, man. Acht ton, daar kun je heel wat mensen een jaar lang voor aan het werk houden, over werkgelegenheid gesproken.”

,,Hm. Jij noemde net de Bijbel. Heb je daarin ook gelezen dat rijkdom als een zegen van God wordt beschouwd? Denk aan Abraham, Job en vele anderen.”

,,Klopt. Maar er is ook een andere kant, en die krijgt juist in de Bijbel minstens evenveel nadruk. Overal, in de Thora, bij de profeten en in het Nieuwe Testament, wordt opgeroepen zorg te dragen voor de armen. De rijken redden zichzelf wel. Sterker nog, die maken vaak misbruik van hun macht. Niet altijd – er zijn mensen geweest zoals Louis de Geer in de Gouden Eeuw die zijn rijkdom besteedde voor de armeren in de samenleving, maar dat waren toch uitzonderingen.”

Anne: ,,En die rijke handelaars verdienden hun geld toch over de rug van de Indiërs, Afrikanen en indianen.”

Berend: ,,Inderdaad. Gelukkig is er dankzij de socialisten zoals ik al zei wel wat verbeterd, maar het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen.”

Conrad: ,,Juist rijke mannen als Bill Gates schenken veel geld aan goede doelen.”

Berend: ,,Dat is niet zo moeilijk, als je zoveel heb. Bovendien zijn ze dat in deze tijden ook wel een beetje verplicht, om hun sympathie niet te verspelen. Maar er zijn maar heel weinig rijken die niet in de eerste plaats aan zichzelf denken. Als je verdwaald ben moet je niet aan het hek van zo’n rijke stinkerd aanbellen om de weg te vragen, want die zal je waarschijnlijk niet helpen, bang als hij is dat zijn centen bedreigd worden. Dus nog één keer naar de Bijbel: lees hoe de profeet Amos en de apostel Jacobus van leer trekken tegen de rijken; en ten slotte de oproep van de apostel Paulus aan de gemeente van Korinthe:

In het tijdsgewricht van nu uw overvloed voor hun tekort,

opdat ook bij hen overvloed ontstaat voor úw tekort,

zodat er evenwicht ontstaat.”

Anne: ,,Ik denk dat Berend het meeste gelijk heeft, ook al overdrijft hij soms en ook al zegt Conrad wel een paar zinnige dingen. Maar hedenmensen, wat kun je hier een verhitte discussie over krijgen.”

Berend: ,,Weet je nu ook het verschil tussen links en rechts in de politiek?”

Anne: ,,Ehm…”