vrijdag 15 augustus 2014

Woorden die niet mogen verdwijnen (3, slot)

De 25 mooiste woorden, degene die écht niet mogen verdwijnen (of nodig weer uit het vergeetboek moeten worden gehaald), verdienen bijzondere aandacht. Tussen haakjes de categorie (zie deel 1 van deze reeks), het Rode-Lijstnummer en de verdwijningsoorzaak.

     Aterling (a-2-VA): iemand die we liever kwijt dan rijk zijn, en terecht
     Bakvis (b-2-?): hoe noem je een puber van het vrouwelijk geslacht? "meisje" is een genegenheidswoord dat steeds vaker minder geschikt is; hoog tijd een oude benaming in ere te herstellen
     Eunjer (a-1-S?): benaming voor allerlei wezens – spoken en boze geesten, maar ook tovenaars – die in het hedendaagse Westen naar het rijk der fabelen worden verwezen – vaak ten onrechte, zoals Schaduw van de werkelijkheid aantoont
     Feniksmaagd (a-0-?): een zeldzaam woord voor een zeldzaam verschijnsel dat in de laatste decennia wel uiterst zeldzaam is geworden, wat verklaart dat ik nog altijd vrijgezel ben
     Grafbruiloft (d-1-?): sommige uitvaarten hebben door hun overdadigheid meer weg van een bruiloft dan van een begrafenis
     Keerweer (d-1-?): tja, hier moet je omkeren, weinig keus. Steegje, blinde zijstraat of plattelandsweg, dat doet er niet toe. Gelukkig staat er een bordje bij
     Maagdenzwier (a-0-z): een woord dat onverwacht verdwenen is met het verschijnsel dat ermee werd aangeduid; want sinds de meisjes niet zo lang maagd meer zijn (herstel – ze zijn het nog wel, maar meisjes zijn er bijna niet meer) en ze vrijwel geen zwierige kleding meer dragen zijn ze ook hun sierlijke gang en houding kwijtgeraakt
     Middagmalen (c-2-VL): zonder twijfel te verkiezen boven zowel "het middagmaal gebruiken" als "lunchen"
     Minnekozen (a-1-F?): een lieve gewoonte uit vroeger tijd: het uitwisselen van liefdesbriefjes; maar minnekozen kan ongetwijfeld ook op tal van andere wijzen
     Onthokkebanden (a-0-?): een fraaie metafoor; pak het beeld: oogsttijd – het met de zicht gemaaide graan, gebonden in schoven, bijeengezet in hokken waaromheen weer een band zit zodat de schoven een paar dagen kunnen drogen; dan wordt de hokkenband losgemaakt en wordt de rijke oogst op de wagen geladen en naar de korenberg gereden.
     Ontuig (b-2-?): zo'n heerlijk breed scheldwoord voor alles wat niet deugt
     Paardengeld (e-2-F): één van de goede dingen uit het verleden die weer in ere zouden moeten worden hersteld, zoals ik eerder betoogde
     Pantoffelregiment (d-1-?): schering en inslag in het moderne huishouden. De vrouw heeft de broek aan; en de man… ook eentje voor het gemak, maar zijn pantoffels spreken duidelijke taal
     Ravenkok (e-1-F): de man met wie Anders Breivik nodig moet kennismaken. Want voor een dermate arrogante massamoordenaar is de elektrische stoel werkelijk te goed
     Rinkelrooier (a-1-?): ooit iemand die 'rooide' (danste) op de maat van 'rinkels' (castagnetten), van daaruit meer algemeen voor "losbol"
     Schendekeuken (d-1-?): van sommige mensen zou je zeggen dat ze een lintworm hebben, maar aangezien die dieren vrijwel uitgestorven zijn blijft er weinig anders over dan de vaststelling dat de betreffende persoon de kok oneer aandoet
     Slampampen (b-2-?): de voornaamste bezigheid van slampampers, niksnutten
     Taalwoestheid (c-0-z): barbarismen maken een taal wanordelijk
     Vettewariër (a-1-F): een juweeltje van een woord voor een verdwenen ambacht. Jawel, ook vroeger had je specialisten, zoals handelaars in kaarsen en olie
     Volgzucht (c-1-VL/A): een algemeen verschijnsel waaraan ik eind 2012 al een bijdrage wijdde
     Voorspook (d-1-?): een zeldzaam, geheimzinnig verschijnsel – op de Veluwe "veurschiensel" genoemd – dat wij, verlichte, door de natuurwetenschap verblinde westerlingen, niet meer kunnen waarnemen, ons ten nadele
     Watjekouw (a-2-?): het woord is even krachtig als de opstopper zelf
     Wildzang (a-?-3): misschien wel het mooiste woord van allemaal. Oorspronkelijk "wildvang": jachtvogel (denk aan de valkenjacht) die pas als volwassen vogel afgericht wordt (en dus nooit helemaal zijn wilde aard kwijtraakt)
     Zenuwinrichting (c-2-VL): een instelling waar je in therapie kunt voor zenuwaandoeningen en wat dies meer zij
     Zwijnjak (a/g-1-z): nog een graadje erger dan een liederzak

Geen opmerkingen:

Een reactie posten