maandag 28 januari 2013

Vrouw sonder haor

Mien grôôtvaoder had de stal nog vol staon mit echte koên. Prachtige beeste: zwartbont, rôôdbont, zwarte ruggelings, rooie ruggelings en een enkel keer nog wat aanderst. Bie wienterdag stinge ze op stal, bie zoemerdag liepe ze in 't laand. In de maarge en tegen de aovend wiere ze dan in 't melkhok emolke – mit de haand, vanzelf, dat was 't waore melke: je had echt 't geveul mit 't vee en je mos je best doen um de melk, waorof je 't as boer van hên mos, d'ruut te kriege.
Dan mot je vandaog 's kieke. De koên lopen 't hêêle jaor deur op stal en ze wörren emolke deur een robot. Da's toch zukke naomaok. Ze stappe in de robotruumte, 't hekje gaot achter ze dicht, de masjien doet 't waark, de koei kriegt een krek of'emete bietje brok te vrete en as de melk d'ruut is gaot 't veurste hekje weer ope, de koei stapt eruut en de masjien gaat z'n eige weer reemaoke veur de volgende koei. Bar makkelijk veur de boer, mer zo heel iezig nep. De koên bin zelf een melkrobot ewörre.

Dat ku'je al ziejn an de koên. Instee van vier, vijf kleurslaoge is de hêêle koppel zwartbont, instee van twientig koên lope d'r noe zeuventig, tachentig of nog meer en 't aargste is dat d'r hores v'rdwene bin. Een koei heurt hores op z'n kop te hên; dat het 'ie van neture en heel zeker niet veur niks.
't Schient dat de hores een hoop v'rschillende taoke hên, beveurbeeld bie de v'rtering van 't gres dat de koei vreet en um z'n richting te bepale in de vrieë netuur. Mer 't belangriekste is wel dat hores bie runder een v'rdedigingsmiddel bin en dan begriep 'ie dat ze daor zelfv'rtrouwen uut kriege. En da's noe juust wat een moderne boer nie aalsteveul hên wul bie z'n vee. Waant een koei mit 'n eige aord, da's nie haandig in 'n loopstal: ze gaon vechte mit mekaor en as je pech het ok nog mit joe.
En durrum onthoorne de boere vandaog de dag de kalver. Da's niks aarg leuk veur die beesjes. Onv'rdoofd onthoorne is niks aanderst as dierebeûle. De meeste kere gebeurt 't tegenwoordig wel v'rdoofd, mer dan nóg, as de v'rdoving uut'ewaarkt is, dan hen de kalver d'r best een heel bietje last van.
Goed, da's hooguut een paor daoge, mer d'r heêle veedere leve hen ze d'r last van dasse v'rminkt bin – of eigelieks hen ze daor heel gien last van, waant 't bin kerakterlôôze botmulen ewörre, slome stomme beeste die niks aanderst wete as vrete, slaope en de melkrobot deur lope. Ze ziejn d'r ok nie uut, die lilleke domkoppe. Een koei sonder hores is as een vrouw sonder haor.

Trug nur de tied van mien grôôtvaoder, mit haandmelke en een klein bietje vee, kunne ve nie meer, al zou 't heel nie v'rkeerd weze. Mer toch zou de laandbouw in ons laand z'neige motte bezinne op de goeie dinge die v'rlore bin en mit een bietje goeie wil wél weer trug'ehaold wörre kun. En daor heuren ok echte koên bie. 'n Bietje boer kan 't veur mekaor kriege – daor bin ok in Nederlaand nog genog veurbeelde van. 't Kost wat, mer dan he' j' ok wat: een mooier plaotje op de melkpakke en beeste mit kerakter in 't laand.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten